We have a dream: The Little Prince Museum in Turkey

The Little Prince Museum Initiative (Turkey) has nearly 90 members of the Little Prince book collectors in Turkey. The Initiative was established in 2015, after a collective “The Little Prince Books of the World” Exhibition in Tayfa Kitapkafe, Ankara.

Since then, the members have been organizing book exhibitions, workshops; publish books about the Little Prince. They prepared two important digital publications for the Little Prince book collectors: “The Little Princes of the World” has information on 293 different languages/dialects and “The Little Princes of Turkey” has information on all Turkish versions of the book. These digital publications can be downloaded at the website of the Initiative.

Among these activities, the latest exhibition is an extraordinary one: The most comprehensive Little Prince book exhibition ever with 502 books.

 

An extraordinary Little Prince Exhibition in Ankara

The Little Prince Museum Initiative (Turkey) is organizing an extraordinary Little Prince exhibition in Ankara, Turkey. Totally 502 Little Prince books are exhibited in Kentpark AVM, Ankara (January 15 – February 12, 2016). Visitors can see a large collection of The Little Prince copies in 279 different languages/dialects from Asia, Africa, Europe, America and Oceania. There are also mini-books, special editions, books in Morse alphabet, Braille copies and books in rare languages/dialects. Visitors also have the opportunity to see the first editions of English and French published in 1943.

A general view

Initiative members guide a tour of the exhition.

They learn the Turkish translation story of Little Prince starting with the very first Turkish edition from 1953, translated by Turkish poet Ahmet Muhip Dıranas and serialized in “Çocuk ve Yuva” (Child and Home) magazine to the latest versions.

Spanish Braille version with patchwork

Mini books

Additionally, there is an interactive workshop for kids. They start by coloring the animal inside the boa constrictor and visit the asteroids. After learning each character on the asteroid, they go to the earth and meet with the fox. Once they repair the broken plane, they are ready to go the Little Prince’s asteroid. At the end they take a photo while flying with the migrating birds.

Workshop for kids

Workshop for kids

Special thanks to Kentpark AVM and AG Event for this event.

January 20, 2016

Photos: Cengiz Tapan, Yıldıray Lise

 

 

En Sevdiğim Küçük Prens Kitaplarım

2008 yılı Aralık ayında başladığım Küçük Prens kitapları koleksiyonum zaman içinde Küçük Prens/Prenseslerin katkılarıyla büyüdü. 30 Mayıs 2015 günü itibariyle koleksiyonumda dünyanın dört bir yanından 230 farklı dil ve lehçede basılmış Küçük Prens kitapları var.

En son 48 koleksiyoner olarak yaptığımız “Dünyanın Küçük Prens Kitapları Kolektif Sergisi” sırasında ziyaretçilerin dikkatini çeken farklı dillerde, çizimlerde ve boyutlar kitaplar oldu. Herkesin dikkatini başka kitaplar çekti.

“Bunlar içinde sizin için özel olanları hangisi?” sorusuyla burada da karşılaştım.

En sevdiğim Küçük Prens kitaplarımı 11 başlık altında sizinle paylaşmak istedim.

Küçük Prens kitapları koleksiyonumun ilk onbiri

(bu rakamdan daha fazla kitap göreceksiniz, şaşırmayınız lütfen!)

11. Korece, İspanyolca, Rusça, Çince, Kafkas ve Balkan dillerinde basılan,

yeni ve farklı çizimlerde kitaplar

Exupery’nin çizimleri dışındaki çizimler çoğu zaman gözüme hoş gelmiyor ama bazı kitaplardaki yeni çizimleri ve yorumlamaları görünce insan bir an duruyor ve neşeyle çeviriyor sayfalarını. Sergimizde de en ilgi çekenlerden bazıları bu farklı çizimler kitaplar oldu.

(İspanyolca)

(Rusça)

(Özbekçe)

(Makedonca)

(Belarusça)

(Çeçence)

(Korece)

(İspanyolca – Küba baskısı)

(Gürcüce – Exupery Toplu Eserleri)

10. 3 boyutlu Küçük Prens kitapları (mini ve büyük boy)

Son dönemlerde 3 boyutlu kitaplara ilgim giderek artıyor. Nerede 3 boyutlu bir kitap görsem hemen elime alıp inceliyorum. Beğenirsem de hemen satın alıyorum. İlk 3 boyutlu kitabım olduğu için Küçük Prens kitabımın yeri ayrı tabi ki. Hele bir de mini kitap var ki mutlaka görülmeli. Sergimizde 3 boyutlu kitabı herkes detaylıca inceledi ve mini kitaba hayranlıkla baktı.

(Foto: Raşit Erdoğan)

9. Carousel (yıldız) Küçük Prens kitapları (mini ve büyük boy)

Yıldız kitap bizim pek alışık olmadığımız bir kitap. Hikayeyi iç içe katmanlar şeklinde anlatan bu kitaplar ışıkla aydınlatılınca gece lambası görevi bile görüyor. Sergimizde mini ve büyük boy kitapları yan yana sergiledik. Bu kitaplarla ilgilenenler, sorular soran çok oldu..

Büyük boy kitap sevgili Sobacı’nın koleksiyonundan, mini boy ise benim koleksiyonumdandı.

8. Fransızca ayna görüntüsü baskısı Küçük Prens (Sadece aynada okunabiliyor)

Sergimizdeki aynanın ne işe yaradığını başta anlamayanlar, bilmedikleri şekilleri aynada okuyabildiklerini görünce şaşırdılar. Koleksiyon değeri değil ama insanları etkileme değeri yüksek bir kitap bu. Sergimizi gezen herkes aynada bu kitabı okumaya çalıştı.

(Foto: Raşit Erdoğan)

7. Arjantin’den Rosarigasino (Gasó) dil oyunu Küçük Prens baskısı

Hikayesi en ilginç ve anlatmaktan en keyif aldığım kitaplarımdan biri. Arjantin Santa Fe’de 20. yüzyıl başlarında mahkumların gardiyanlar anlamasın diye oluşturduğu İspanyolca dil oyunu. Rosarigano; sesli bir harften sonra “gas” ekleyip o sesli harfin tekrarlanması ile oluşur. Bizim kuş dili gibi bir şey aslında. Belki Türkiye’de de bunun gibi bir kitap basılır.

6. Cep telefonu T9 metin dilinde basılmış İspanyolca kitap

Beni gülümseten kitaplardan biri. Her zaman Küçük Prens söyleşilerinde veya etkinliklerinde yanımda taşıdığım kitap. İlk görenler bir şaşırıyor. Sadece sayılardan oluşan bir kitap mı olur? diye düşünüyorlar. Sonra hikayesini anlatınca ve cep telefonlarındaki T9 metin dilinde İspanyolca olarak okunabildiğini öğrenince kitabı alıp uzun süre inceliyorlar.

5. UNESCO’nun tehlike altındaki diller listesinde yer alan ve çok az kişinin konuştuğu dil/lehçelerde basılan Küçük Prens kitapları

Hiç haberimiz olmayan dillerde, nerede konuşulduğunu dahi bilmediğimiz dillerde/lehçelerde Küçük Prens kitapları olduğunu görmek beni heyecanlandırıyor. Sözel edebiyattan yazılı edebiyat giden yolda Küçük Prens bir köprü oluyor sanki.

Her sene yeni kitaplar ekleniyor bu listeye: Hopa Lazcası, Ardeşen Lazcası, Süryanice, Kürtçe Sorani lehçesi, Kürtçe Gorani lehçesi, Çingenece, Inari Saami dili, Kuzey Saami dili, Ladino (Djudeo – İspanyolca – Sefarad dili), Skolt Saami dili, Toba, Berberi dilleri…

Bu kitapları tek bir başlık altında toplamak zor ve hepsinin yeri farklıdır bende. Farklı dillere olan ilgimi artıran ve beni dil araştırmalarına yönelten bu kitapların çok güzel hikayeleri var. Bu kitapların bazılarının basımını destekleme şansım olduğu için mutluyum.

(Tamaşek – Tuareg dili)

(Toba dili)

(Süryanice)

(Kürtçe – Sorani)

(Skolt Saami dili)

(Megrelce)

(Lazca – Hopa)

(Ladino (Djudeo – İspanyolca – Sefarad dili))

(Kürtçe – Gorani Kelhuri)

 

(Kürçe – Gorani Hewrami)

(Çingenece)

(Berberi Tamazigh dili)

(Berberi Kabyle dili)

4. En küçüğü 2×2,3 cm boyutunda olan mini boy Küçük Prens kitapları

Sergilerimizde en dikkat çeken kitapların başında mini boy kitaplar geliyor. Hele içlerinde 25 kuruş büyüklüğünde olan en küçük kitaba herkes başka bir sevgiyle bakıyor. Bugüne kadar sergilerimizin en sevilen kitaplarının başında geliyor.

(2×2,3 boyutunda en küçük kitap)

3. 1953 yılı basımı ilk Türkçe baskılarımız

Küçük Prens basımından 10 yılı sonra Türkiye’de geldi. İlk olarak 1953 yılında Çocuk Esirgeme Kurumu yayını olan Çocuk ve Yuva Dergisi’nde Ahmet Muhip Dıranas çevirisi ile tefrika edildi. Derginin ilk sayısında başlayan ve 1954 yılındaki 3. sayısında tamamlanan bu tefrikada kitabın tamamı çizimleriyle birlikte yer aldı. 1953 yılında Hüsnütabiat Matbaası (Çeviren: Salih S. Uygur) ve Doğan Kardeş Yayınları (Çeviren: Ayşe Nur müstearıyla Azra Erhat) kitabın ayrı ayrı baskılarını yaptılar.

1953 yılında yayınlanan bu üç eserin Türk koleksiyonerler için önemi bir başkadır.

Hüsnütabiat Matbaası basımı kitabı hala bulamadım. Dostum Sobacı’nın koleksiyonunda yer alan bu kitabı bilen, gören olursa haber versin lütfen!

(Çocuk ve Yuva Dergisi ilk sayısı – 1953)

(Hüsnütabiat Matbaası – 1953)

(Doğan Kardeş Yayınları – 1953)

2. Mali’de konuşulan Bambara dilinde basılan kitap

Bu enfes kitabın kapağında siyahi Küçük Prens var.

Uzun yıllar aradım. Mali ziyaretleri sırasında zar zor bulup getirdikleri için Esra Başak ve eşi Damien’e teşekkür ederim. Kitabın kapağındaki siyahi Küçük Prens’in yeri bende ayrıdır. Küçük Prens’in içselleştirilmesi ve yöre kültürüne uyum sağlayacak kadar evrensel bir değer olduğunu anlatıyor bize. Uzun süre koleksiyonumdaki en değerli kitaptı taa ki “Parmakların Gördüğü Küçük Prens Kitabı” gelene kadar.

1. Parmakların gördüğü Küçük Prens kitabı

İşte geldik listemizin bir numarasına. Basılmadan önce peşine düştüğüm ve uzun süre beklediğim kitap. Tüm koleksiyonumda en sevdiğim kitap oluverdi bir anda. Görme engelli dostlarımız için hazırlanan ve toplam 920 adet basılan bu kitapta 23 farklı çizim kabartma olarak yapılmış. Her çizim için İngilizce, Fransızca ve Braille alfabesinde açıklamalara yer verilmiş. Bu çizimlere dokunmak ve Küçük Prens’i hissetmek açısından görme engelli dostlarımız için önemli bir eser. Dostum Sobacı’nın “Parmakların Gördüğü Küçük Prens Kitabı” olarak adlandırdığı bu eseri kısa sürede Türkçemize kazandırmak ne güzel olur.

Bitmedi.

Kıskandığım bir kitap var. Benim koleksiyonumda değil ve dünyada sadece bir tane. Dostum Mehmet Sobacı için kızı Sıla Sobacı tarafından 14 yaşındayken özel olarak hazırlanmış el yazımı ve çizimi Küçük Prens kitabı.

Sizin en sevdiğiniz Küçük Prens kitapları hangileri?

31mayıs2015

Not: Alfabelerini sevdiğim kitapları, “Küçük Prens ve en sevdiğim alfabeler” başlıklı bir yazıda detaylıca inceleyeceğim için bu listede bazı kitaplara yer veremedim.

Fotolar: Yıldıray Lise

Dünyanın Küçük Prens Kitapları Ankara’da Buluşuyor!

72 yaşındaki “Küçük Prens” Tayfa Kitapkafe’de

(En sevdiğim kitaplarımdan biri: Mali’de konuşulan Bambara dilinde basılmış Küçük Prens kitabı)

Antoine de Saint Exupery’in en önemli eseri olan “Küçük Prens”, Tayfa Kitapkafe’nin konuğu olacak.

Ankara’da 2013 yılında düzenlediğimiz ve herkesin beğenisini kazanan “Dünyanın Küçük Prens Kitapları Sergisi” bu kez kolektif sergi olarak 16-24 Mayıs 2015 tarihleri arasında gerçekleşecek. Ankara, İstanbul, İzmir ve Eskişehir başta olmak üzere ülkemizden ve dünyadan en küçüğü 18 aylık, en büyüğü 63 yaşında olan 40 koleksiyonerin seçtiği kitaplardan oluşacak sergi süresince birçok etkinlik düzenlenecek.

(2013 yılı sergimizden bir görüntü)

265’ten fazla dile çevrilerek en çok basılan kitaplardan biri olan Küçük Prens’in çeşitli dil ve lehçelerdeki örneklerinden oluşan sergide yaklaşık 170 kitap yer alacak. 1943 yılındaki ilk İngilizce baskı, en küçük boyutlu baskı, görme engelliler için “parmakların gördüğü Küçük Prens”, aynadan okunabilen, cep telefonu kodlarıyla ve Mors alfabesiyle basılmış özel kitapların yanı sıra, 1953 yılından başlayarak Türkçe baskılardan bazı örnekler sergilenecek.

(Türkçemizde ilk Küçük Prens baskılarından biri: 1953 yılı Hüsnü Tabiat Matbaası basımı)

Sergi süresince düzenlenecek söyleşi, film gösterimi, okuma günleri ve çocuklara yönelik etkinliklerin yanı sıra geniş kapsamlı bir koleksiyonerler buluşması gerçekleştirilecek.

Sergi sırasında çekilecek ve Instagram’da #küçükprenstayfada etiketiyle paylaşılacak fotoğraflardan seçilecek en güzel 3 fotoğraf için sergi sonrasında sürpriz hediyelerimiz olacak.

Tayfa Kitapkafe’yi bir hafta süreyle Küçük Prens Müzesi’ne dönüştürecek bu etkinliğe hepinizi bekliyoruz!

DÜNYANIN KÜÇÜK PRENS KİTAPLARI KOLEKTİF SERGİSİ

ETKİNLİK PROGRAMI  (16-24 Mayıs 2015)

16 Mayıs – Cumartesi: 16:00 – Sergi Tanıtımı (Koleksiyonerler: 47 koleksiyoner, 170 kitap)

17 Mayıs – Pazar: 16:00 – Söyleşi: Küçük Prens Kitapları Koleksiyonculuğu (Mehmet Sobacı, Yıldıray Lise, İlyas Koç)

18 Mayıs – Pazartesi: 19:00 – Küçük Prens Film Gösterimi (stop motion animasyon)

19 Mayıs – Salı: 16:00 – Söyleşi: Küçük Prens’in Peşinde Geziler (Oytun Eriş)

20 Mayıs- Çarşamba: 19:00 – Küçük Prens’in Dünyası (kitap okuma ve paylaşımlar)

21 Mayıs – Perşembe: 19:00 – Söyleşi: Küçük Prens ile Dil Yolculuğu (Mahir Ünsal Eriş)

22 Mayıs – Cumar: 19:00 – Slayt Gösterisi ve Söyleşi: “Küçük Prens Tenimde Projesi”nin Öyküsü (Melissa Mey)

23 Mayıs – Cumartesi: 16:00 – Söyleşi: Küçük Prens’in Kürtçe ve Lazca Çeviri Deneyimi (Ahmet Yardak, Deniz Çağlar, Melek Özlem Durmaz)

24 Mayıs – Pazar: 10:00 – Küçük Prens Koleksiyonerleri Buluşması

16:00 – Söyleşi: Küçük Prens Müzesi

*: Görme engelliler ve çocuklar için özel etkinlikler yapılacaktır.

7Mayıs2015, Ankara

Parmakların gördüğü Küçük Prens kitabı

Tilkinin “En iyi, yüreğiyle görebilir insan. Gözler asıl görülmesi gerekeni göremez.” cümlesinin gerçek olduğu en anlamlı Küçük Prens kitabı.

Görme engelli dostlarımız için 23 farklı kabartma çizimin yer aldığı Fransızca, İngilizce ve Braille alfabesinde basılan Küçük Prens kitabı Antoine de Saint-Exupéry Vakfı, Editions Claude Garrandes ve birçok kurumun işbirliğinde basıldı.

Son dönemde heyecan içinde beklediğim bir kitaptı. 2012 yılında bu kitapla ilgili ilk haberleri okuduğumda Antoine de Saint-Exupéry Vakfı’na eposta göndererek kitabın ne zaman çıkacağını sormuştum. Çalışmaların sürdüğünü ve 2014 yılı sonuna doğru bu enfes kitabın hazırlanmış olacağını söylemişlerdi. Beklemeye başladım.

Bekledim…

Bekledim…

Bekledim…

Sonra bir gün kitabın basıldığı ve satışa çıktığı haberini okudum. Fiyatı biraz fazlaydı ama hemen internet üzerinden satın aldım. Kargoya verilmesi bir aya yakın sürdü ve sonunda kitaba kavuştum.

Fotoğraflarını gördüğünüz bu kitap benim için Küçük Prens kitabı koleksiyonumun en değerli parçalarından biri.

Bu kitabı hazırlayan kişinin hikayesi de ilginç. 12 yaşından beri görme engelli olan Claude Garrandes yıllardır sanatın herkese ve özellikle görme engellilere ulaşması için çalışıyor. Claude Braille öğretmeni, görme engelliler için birçok sanat kitabının yayıncısı, avukat, Psikoloji doktoralı, Ekonomi ve sosyal bilimler profesörü ve görsel sanatçı. Arrimage isimli Sivil Toplum Kuruluşu’nda gönüllülerle birlikte sanatın daha fazla kişiye ulaşması için çalışıyor.

Kitabın hazırlanma sürecini anlatan bir haber:

2015 yılında görme engelliler için Braille alfabesi eğitimi, bu kitapla ve heykellerle Küçük Prens kitabını anlatma etkinlikleri düzenlenecek.

Umarım bu yayın ve etkinlikleri ülkemizde görme engelli dostlarımıza da ulaştırırız.

18nisan2015

[Başlık için Mehmet Sobacı’ya teşekkür ederim.]

Fotoğraflar: Yıldıray Lise

Yüzlerce Dilde Bir Küçük Prens

(Siyahi Küçük Prens kapaklı Mali’de konuşulan Bambara

dilinde kitap – en sevdiğim kitaplardan biridir.)

Sevdiğim şairlerden Haydar Ergülen’den Küçük Prens ile ilgili yazı isteği içeren eposta almak günümü şenlendirdi. 20. yüzyıl Fransız edebiyatının en etkili eserlerinden biri seçilmiş, tüm dünyada adını hiç bilmediğimiz dillere dahi çevrilmiş, birçok sanat eserine ilham vermiş bu kitapla ilgili ne yazsam diye düşünmeye başladım.

Kitap ve yazarı Exupery ile ilgili bilgi veren kitap ve yazılara ulaşmak mümkün olduğu için kendi Küçük Prens hikayemi anlatmaya karar verdim.

 

“Bu büyükler tuhaf oluyor”

 

Bana göre dünyayı ve insanları daha iyi tanımak için en güzel modern edebiyat ürünü. Masal tadında. Masallarda bize anlatılan her şey var: Kötüler, iyiler, onları anlamak… Bir kere değil defalarca okunmalı. Her okuyuşumda farklı tatlar alıyorum, farklı bölümleri dikkatimi çekiyor.

 

Bana göre küçüklerden çok büyüklere yazılmış bir kitap. Çocukken okuduğumuz masalların tadını bize veren bir kitap. İçinde dostluk ve umut bulurum her okuduğumda.

Evrensel değerleri çocuk diliyle ve merakı içinde anlattığından belki de hepimizin gönlünü çalmış bir kitap.

 

Her okuduğumda farklı bir yerini keşfediyorum kitabın. İlk göz ağrım olan tilki ile muhabbetinin ise yeri her zaman ayrıdır. Burada dostluğun çok iyi anlatıldığını düşünüyorum. Kitabın başında şapka ve koyun çizimleri ise bize çocukların hayal dünyasını çok güzel anlatıyor. Yaşlandıkça bizim unuttuğumuz bu hayal dünyasını…

 (İstanbul sergimizden bir görüntü)

Bence modern bir masal bu kitap içinde insanları ve dünyayı anlamamızı sağlayan birçok konu var. Kitabı her okuduğumda içimde bir umut ışığı belirir.

 

Okuyan herkes farklı bir cümlelerin altını çizdiğini ve bazı cümleleri çok sevdiğini söylüyor. Kitabın özünü de anlatan her gezegeni ziyaretinden sonra Küçük Prens’in söylediği “büyükler gerçekten çok tuhaf” cümlesini severim. Üzerinde düşününce bize ne kadar çok şey anlattığını fark ederiz.

Kitap dünyada birçok sanatçıyı etkilemiş ve farklı sanat dalında ürünler ortaya çıkmış: Opera, tiyatro, bale, buz dansı gösterisi, film, şarkılar, çizgi film, çizgi roman… Japonya ve Brezilya’da birer müzesi kurulmuş. Güney Kore’de bir Fransız Mahallesi kurulmuş Küçük Prens için.

 

Çoğu kişinin başucu kitabı olan Küçük Prens’i hala okumadıysanız lütfen okuyun! Okuduysanız da tekrar tekrar okuyun!

 

Ahmet Muhip Dıranas, Azra Erhat, Cemal Süreya, Tomris Uyar, Selim İleri…

 

“İsimlerini gayet iyi bildiğimiz bu kişilerin ortak noktası nedir?” diye sorsam. Ne cevap verirdiniz?

Evet, bu önemli yazar ve şairlerimizin hepsi Küçük Prens kitabını dilimize çevirmiş.

Kitap ilk olarak 1943 yılı Nisan ayında Amerika Birleşik Devletleri’nde önce İngilizce, hemen bir hafta sonrada Fransızca olarak basıldı. On yıl sonra 1953 yılında Türkçemize kazandırıldı. Türkçemizde ilk olarak Çocuk Esirgeme Kurumu’nun dergisi Çocuk ve Yuva’da Ahmet Muhip Dıranas çevirisi ile tefrika edildi. 1953 yılında Hüsnü Tabiat Matbaası ve Doğan Kardeş Kitaplığı tarafından 2 farklı kitap olarak da basıldı.

Yıllar içinde birçok farklı çevirmenin ürünleri farklı yayınevleri tarafından basıldı. 1988 yılından beri telif hakları Mavibulut Yayıncılık’da ama yine de farklı baskıları piyasada mevcut. Bizim araştırmalarımıza göre bugüne kadar Türkçemizde yayınevi ve çevirmenlerdeki farklılıkları ele alırsak 104 farklı baskısı olduğunu görüyoruz [Bu listede aynı çevirmenin aynı yayınevi baskısı sadece bir kere ele alınmıştır].

 

Küçük Prens, benim en güzel hikayem

 

1990’lı yılların son dönemlerinde ODTÜ Biyoloji yıllarımda tanıştım Küçük Prens ile. Biraz geç bir tanışma gibi gelmişti bana ama bu kitabın çocuk kitabı olmadığını yıllar geçtikçe “tuhaf bir büyük” olarak daha iyi anladım.

(İstanbul sergimizden Küçük Prens ile özçekim)

İlk okuduğum zaman ne hissettim diye düşününce eski defterlerimde birkaç mısra karaladığımı gördüm. Zaman içinde dostlarıma doğum günü ve yılbaşı gibi özel günlerde en çok hediye ettiğim kitap oluverdi. Yıllardır düzenli olmasa da aklım geldikçe tekrar tekrar okurum.

2008 yılı Aralık ayında soğuk bir Ankara gecesinde “ben bir koleksiyon yapmalıyım” dediğim de aklıma ilk isim anında Küçük Prens kitabı oldu. Böyle başladı Küçük Prens kitapları koleksiyonum. Ertesi gün internet aramalarında gördüm ki dünyada tüm kitapları toplamış insanlar var, Türkiye’de de bir elin parmağı kadar insan kitapları biriktiriyor. Bunlardan biri, dostum Mehmet Sobacı. Zaman içinde onunla Küçük Prens ve koleksiyon hakkında konuşmaya başladık, kitap takası yaptık. Koleksiyonerleri bir araya getirme ve ortak bir sergi açma hayalleri kurduk.

 (Ayna görüntüsünden okuyabildiğiniz Fransızca kitap)

Türkiye’de en önemli koleksiyonlar olarak dostum Mehmet Sobacı’nın koleksiyonu ve kendi koleksiyonumu sayabiliriz. Her koleksiyonerin farklı hedefleri olabiliyor. Sobacı her kitabın baskısını toplamayı hedefliyor ve şu an koleksiyonunda yaklaşık 750 kitap var. Yıllar içinde kendi koleksiyonumun iki amacı oldu:

1. Dünyada yayınlanmış tüm dil ve lehçelerden bir kopya. Şu an için koleksiyonumda 206 dil ve lehçeden kitap örneği var. Koleksiyonuma eklenmek için yolda olan kitaplar olduğu için tam sayıyı veremiyorum.
2. Türkçe olarak yayınlanmış tüm çevirilerin farklı çevirmen ve yayınevleri tarafından hazırlanan baskılarından bir kopya (hesaplarıma göre şu ana kadar 104 farklı çeviri/basım var). Benim koleksiyonumda şu an 76 farklı baskı var.

Ağustos 2014 itibariyle koleksiyonumda tüm dünyadan 206 farklı dil ve lehçede kitap; 76 farklı Türkçe baskısı; ilginç baskı örnekler (ayna görüntüsü kitap, cep telefonlarındaki T9 dilinde sadece sayılarla yazılmış bir kitap); 3 boyutlu kitaplar; mini kitaplar var. Toplamda ise 400’den fazla Küçük Prens kitabım var.

Benim için en değerli kitaplardan biri uzun süre aradığım, kapağında siyahi bir Küçük Prens olan Mali’de konuşulan Bambara dili versiyonudur. Çok severim onun kapağını. Dostlarım uzun bir aramadan sonra bulup getirmişlerdi bana. Bazı dillerle orijinal çizimler dışında birçok kapak ve yeniden iç çizimler yapılmış. Bunların en iyi örnekleri Korece, Rusça, İspanyolca, Hint dilleri, Çince, Balkan ülkeleri dilleri ve Türkçemizde var.

 

(3 boyutlu mini caroussel kitap)

Koleksiyonun tek sahibi ben değilim aslında. Benim  “Küçük Prens / Prensesler” adını verdiğim yaklaşık 80 kişinin katkısı ile büyüdü koleksiyonum. Yurtdışına gittiğinde mutlaka bir kitapçıya uğrayanlar… Couchsurfing yapanlar ve evlerinde kalanlardan ülkelerine döndüklerinde mutlaka bir Küçük Prens kitabı isteyenler… Özel sipariş verenler…

Bu koleksiyonun en güzel yanı yeni dostluklar oldu. Hem ülkemizden hem de dünyanın dört bir yanında güzel insanlarla tanışma ve Küçük Prens hakkında konuşma, kitap takas etme fırsatı buldum.

 

İnsanın en önemli kültürel değeri: Diller… Lehçeler…

 

Koleksiyonumdaki kitap sayısı arttıkça dünyanın farklı alfabelerini daha yakından tanıma şansım oldu. İnsanın kültürel çeşitliliğine ve deneyimine bir kere daha hayret ettim diyebilirim. Aynı cümleleri hiç bilmediğiniz dil veya lehçelerde farklı alfabelerde görmek büyük bir zenginlik doğrusu. .

 

Son yıllarda kitabın kendisinden ziyade bu diller daha ilgimi çeker oldu. Sri Lanka’nın Singalaca dili alfabesi, Gürcü alfabesi ve birçok alfabeyi tanıdım; harflerin güzelliklerine hayran kaldım. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu’nun (UNESCO) dünyada tehlike altındaki diller listelerini ve haritalarını aldım. Bu dillerle ilgili detaylı incelemeler yapıyorum.

(Sri Lanka’nın resmi dili Sinhalaca kitap – en sevdiğim alfabelerden biri)

Yaptığımız çalışmalara göre Temmuz 2014 itibariyle dünyada 253 farklı dil ve lehçede Küçük Prens kitabı basıldığını biliyoruz. Bu diller içinde hiç duymadığımız, varlığını dahi bilmediğimiz, yok olmak üzere olan, dünyadan yok olmuş ve yeni uydurulmuş dillerde kitaplar var.

 

Temmuz ayında Instagram ve Twitter hesaplarımdan her gün bir dil/lehçede kitabın ilk bölümünü paylaşıyorum. Farklı dilleri tanımak ve aynı metni görmek herkes için çok şey ifade ediyor.

 

(Ankara Tayfa Kitapkafe’deki Dünyanın Küçük Prens Kitapları

sergisinden bir kare – Foto: M. Hakan Baykal)

  

Küçük Prens Müzesi hayalimiz

 

2013 yılında Ankara’da TAYFA Kitapkafe’de, 2014 yılında ise İstanbul Zorlu Center AVM’de koleksiyonumu sergileme fırsatı buldum. Katılım ve ilginin fazla olması bizi sevindirdi ve yeni Küçük Prens koleksiyonerleri ile tanıştık.

Bu sergiler ile Küçük Prens kitabının dünyada ne kadar çok sevildiğini, ne kadar çok kişiye ulaştığını gösterdik; dünyadaki dillerin çeşitliliğine, insanların kültür çeşitliliğine dikkat çektik ve farklı alfabelerde de olsa aynı kitabı okuduğumuzu anlattık.

Sergilerimizde gördük ki bildiğimizden daha çok kişi Küçük Prens kitap veya objelerinin koleksiyonunu yapıyormuş. Sergilerimize İstanbul, Ankara, Adana, Mersin ve Eskişehir’den gelen Küçük Prens dostları ve koleksiyonerleri oldu.

Sergilerimizde ve sanal alemde tanıştığımız yaklaşık 30 kişinin Küçük Prens kitabı koleksiyonu yaptığını biliyoruz. Şimdilik internet üzerinden haberleşiyoruz, sanal bir müze hazırlığımız var. Sonrasında ise fiziki bir mekanı olan “Küçük Prens Müzesi” kurmak istiyoruz. Bana göre hayal kurunca oluyor, eminim ki bir süre sonra bu müzeyi kurabiliriz. Ne de olsa “Büyükler çok tuhaf oluyor”.

 

25 Ağustos 2014, Ankara

Fotoğraflar: Yıldıray Lise

(Bu yazı http://www.artfulliving.com.tr/ adresinde yayınlanan yazı güncellenmştir: http://www.artfulliving.com.tr/detay/duumlnyanin-kuumlccediluumlk-prens-kitaplari-sergisi )

 

(3 boyutlu mini caroussel kitap açık hali)

Küçük Prens Hakkında Okuma Önerileri:

Küçük Prens’in Güzel Hikayesi. 2013. Mavibulut Yayıncılık.

Küçük Prens Çöle Düşen Yıldız. Mehmet Coral. 2014. Doğan Kitap.

 

Küçük Prens Koleksiyonları:

Mehmet Sobacı Koleksiyonu: www.mehmetsobaci.com

Yıldıray Lise Koleksiyonu: www.yildiraylise.com

Jean-Marc Probst Koleksiyonu: www.petit-prince-collection.com

 

NOT: Küçük Prens kitabının farklı dil ve lehçelerinden örnek kitaplardan birini her gün Twitter ve Instagram hesabımda paylaşıyorum.